Deputat Tural Gəncəliyev: «Əsas missiya – xeyirxahlıq etməkdir»
Azərbaycan Respublikası Dövlət Parlamentinin deputatı, Xarici İşlər Nazirliyinin Beynəlxalq Əlaqələr və Hüquq Şöbəsinin birinci katibi, Dağlıq Qarabağ Azərbaycanlı İcmasının sədri və Vətənini sevən əsl vətənpərvər Tural Gəncəliyev ilə görüş baş tutdu.
“Fortuna”nın qonağı – Tural Gəncəliyev!
-Oxucularımız üçün bir qədər özünüz haqqında danışın. Belə desək, birinci şəxsdən.
-Mən 1980-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşam. On iki yaşına qədər nənəmin yanında Çöl Qalada yaşamışam. Bura çox tarixi bir yer idi. Nənəmin evi Üzeyir Hacıbəyovun, Xan Şuşinskinin, Süleyman Ələskərovun və Natəvan Xurşidbanu xanımın evlərinin yaxınlığında yerləşirdi. Təsəvvür edin, biz həyətimizdə oynayarkən bu evlərə girər, özümüzü gözəl bir ab-hava içində hiss edərdik. Hər il Qarabağın ürəyi sayılan Cıdır düzündə musiqi festivalı keçirilirdi və bu festival Azərbaycanın tanınmış bəstəkar və musiqiçilərini bir araya toplayırdı. Bu çox gözəl günlər idi. Təəssüf ki, 1988-ci ildən sonra çətin günlər başladı və həyatımız pisləşməyə başladı. 1992-ci ildə işğaldan sonra Bakıya köçdük. Amma Bakıda da ilk vaxtlar asan olmadı. Biz yataqxanalarda yaşayırdıq və dövlət tərəfindən Yeni Günəşlidə məcburi köçkünlər üçün bina inşa edildikdən sonra həmin binaya köçdük və bu günə qədər də orada yaşayırıq.
-Sizcə, valideynlər övladlarını vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə etmək üçün nəyə diqqət yetirməlidirlər?
-Mən də öz növbəmdə bu vacib mövzuya toxunduğunuz üçün Sizə bir vətənpərvər kimi təşəkkürümü bildirirəm. Övladın vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunması ilk növbədə valideynlərdən asılıdır. Ola bilsin ki, məktəb dərslikləri bu sahədə yetərincə mükəmməl deyil, ona görə də valideynlər bu məsələyə xüsusi diqqət ayırmalıdır. Valideynlər geniş dünyagörüşünə sahib olmalı, tariximizi, incəsənətimizi yaxşı bilməli və bu bilikləri övladları ilə bölüşməlidirlər. Onlara Vətənə, Azərbaycana sevgi aşılamaq lazımdır. Yalnız bu halda biz uşaqlarımızda vətənpərvərlik hissini inkişaf etdirə və onları tariximizi qiymətləndirməyə öyrədə bilərik. Əgər yeni nəsil vətənpərvərlik hissini inkişaf etdirməzsə, gələcəkdə ciddi problemlərlə üz-üzə qala bilərik.
— Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı kimi, zəhmət olmasa, gələcək planlarınızla bölüşün.
— İlk növbədə, seçicilərimin problemlərinin həlli yollarını tapmağa kömək edəcəyəm. Bildiyiniz kimi, mən 122 saylı Xankəndi dairəsindən seçilmişəm. Xankəndi Qarabağın ürəyidir. Xankəndi həm gözəl, həm də xüsusi əhəmiyyətə malik bir şəhərdir və 1750-ci ildə Qarabağ xanı tərəfindən salınıb, sonralar Xankəndi və xanların istirahət mərkəzi kimi tanınıb. Qarabağ xanlığı Panah xan və onun oğlu İbrahim xanın adı ilə bağlı olsa da, Xankəndi 1923-cü ildə erməni bolşeviki Stepan Şaumyanın adı ilə Stepanakert adlandırılıb. Mənim üçün böyük şərəfdir ki, Xankəndidən deputat seçilmişəm. Mən həmişə seçicilərimə deyirəm ki, ruhdan düşməməli və ümidsizliyə qapılmamalıyıq. Biz həmişə Qarabağa qayıtmağa hazır olmalı, ətrafımıza əsl vətənpərvərləri toplamalıyıq.
— Sizin üçün “uğur psixologiyası” nə deməkdir?
— Daim öz üzərində işləmək, məqsədlərə doğru irəliləmək, amma özünü yormamaq. Çox oxumağa çalışmaq və ətrafını intellektual insanlarla əhatə etmək. Heç bir problemə baxmayaraq, təslim olmamaq. Uğur psixologiyası məhz budur.
— Musiqi ilə nə vaxtdan məşğulsunuz?
— Bizim evin yaxınlığında eyvanı olan maraqlı bir ev yerləşirdi. Bir gün atamla o evin yanından keçərkən eyvana baxdım və bir kişinin tarda gözəl bir melodiya ifa etdiyini gördüm. Öz-özümə sual verdim və atamdan maraqlandım: “Bu ev kimindir?” O isə belə cavab verdi: “Bu ev musiqi aləti olan tarın yaradıcısı Sadıqcanındır.” Mən onun həyatı ilə maraqlanmağa və musiqisini dinləməyə başladım. Beləcə musiqiyə olan həvəsim yarandı. 1994-cü ildə Bakı musiqi məktəbləri arasında keçirilən müsabiqədə qalib oldum.
—Musiqi ilə yanaşı, siz həm də şahmatçısınız. Bu barədə bizə danışın.
— Atam Dağlıq Qarabağ ərazisində 21 dəfə güləş üzrə çempion olmuşdu. O, Şuşada şahmat məktəbinin direktoru idi. Atam bütün günü mənə şahmat oyun sənətini öyrədirdi və mən də çalışırdım ki, o mənə nə öyrədirsə, hamısını qavrayım. Hər gecə bilirdim ki, atam səhər oyanan kimi məndən şahmat kombinasiyaları və manevrləri barədə soruşacaq. Ona görə də əvvəlcədən hazırlaşırdım (gülür). Dəfələrlə Dağlıq Qarabağda keçirilən idman tədbirlərində iştirak etmişəm və qalib seçilmişəm.
—Ən çətin anlarda gücü haradan tapırdınız?
— Gücü tarixi şəxsiyyətlərimizin keçmişindən alırdım. Qarabağ xanlarının, bəylərinin qəhrəmanlıq döyüşlərini xatırlayıram. Məsələn, ən çətin anlarda xatırlayıram ki, Qarabağ xanı Panah xan onu öldürmək istəyən düşmənlərdən qaçaraq Şuşa qalasına qalxıb və orada möhtəşəm bir qala tikmişdi. Düşünürəm ki, o, bu qədər ağır vəziyyətdən çıxa bildisə, deməli, mən də öz çətinliklərimin öhdəsindən gələ bilərəm.
—Eşitmişəm ki, Qarabağda “Min bir güllü dağ” var. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?
— Əfsanələr çoxdur. Məsələn, Qarabağda elə vəhşi ərazilər və dağlar var ki, ora heç insan ayağı dəyməyib. Orada elə güllər bitir ki, guya min bir xəstəliyin dərmanıdır. Bəlkə də elə bu səbəbdən “Min bir güllü dağ” adı yaranıb. Valideynlərim danışırdılar ki, bu gülləri toplayıb dəmləyir və immun sisteminin gücləndirilməsi, insan ömrünün uzadılması üçün istifadə edirdilər. Bilirsiniz, inanılmaz təbiət var idi, faydalı bitkilər və giləmeyvələr isə çox dadlı idi. Biz həmişə Cıdır düzündə giləmeyvə (moruq, böyürtkən, itburnu və s.) yığırdıq. İnanmayacaqsınız, çox ölkələrə səyahət etmişəm. Amma heç bir yerdə Qarabağda yetişən giləmeyvələrin dadını tapa bilmədim. Qarabağ uzunömürlülük diyarıdır. Hər dəfə bir daha əmin oluram ki, Qarabağın dağları dünyanın ən gözəl dağlarıdır.
—Həyatınızda uğur təbəssümü.
— İlk növbədə onu demək istəyirəm ki, karyeramda mənə çox böyük uğur nəsib olub. Ombudsmanımız Elmira Süleymanova məni özünə köməkçi seçdi və həmin andan etibarən həyatım tam dəyişdi. Sonra 4 il Kanadada Xarici İşlər Nazirliyində, 4 il isə Çexiyada işlədim. Qarabağda hadisələr zamanı mərmilər partladı və qonşu bina dağıldı. Hətta onda belə mənə uğur gətirdi. Ölə bilərdim, amma Allah məni qorudu. Elə o vaxt düşündüm ki, yəqin mənim mühüm bir missiyam var – yaxşılıq etmək.
— İllər keçdikcə Azərbaycanda turizm sürətlə inkişaf edir. Tarixçilərimizə, bələdçilərimizə və ekskursiya rəhbərlərinə nə tövsiyə edərdiniz?
— İlk növbədə istərdim ki, bələdçilər öz işləri barədə daha çox məlumatlı olsunlar. Azərbaycan ən qədim sivilizasiya mərkəzlərindən biridir və zəngin, qədim bir tarixə malikdir. İnsan sivilizasiyasının ilk mərkəzləri məhz bizim bölgələrdə yaranıb. Ağdəridən başlayaraq Qafqazın özündə ağ irqin başlanğıcı gedir. Bələdçilər bilməlidirlər ki, Azərbaycan çox dəyərli bir ölkədir. Elə abidə və tarixi tikililərimiz var ki, onların varlığından heç kim danışmır. Bələdçi tariximiz haqqında dolğun məlumatlara malik olmalı və düzgün informasiyanı ötürməlidir ki, insanlar tarixi düzgün şəkildə öyrənsinlər. Turizm təkcə əyləncə deyil, həm də bir ölkənin və xalqın tarixi ilə tanış olmaqdır. Əgər bu sahə düzgün istiqamətdə inkişaf etdirilsə, ölkəmizin turizm uğuru sonsuz olar.
— Uğur formulanız?
— Yaxşı insan olmaq, heç kimə yuxarıdan aşağı baxmamaq və özünü yaxşı insanlarla əhatə etməyə çalışmaq.
— Şüarınız?
— Yolumuz Xankəndiyədir! Öz torpağımıza, evimizə qayıtmaq!
Söhbəti aparan:
Səidə Musayeva, jurnalın baş redaktoru.
